" ਗਗਨ ਦਮਾਮਾ ਬਾਜਿਓ ਪਰਿਓ ਨੀਸਾਨੈ ਘਾਉ !!
ਖੇਤੁ ਜੁ ਮਾਂਡਿਓ ਸੂਰਮਾ ਅਬ ਜੂਝਨ ਕੋ ਦਾਉ !!੧!!
ਸੂਰਾ ਸੋ ਪਹਿਚਾਨੀਐ ਜੁ ਲਰੈ ਦੀਨ ਕੇ ਹੇਤ !!
ਪੁਰਜਾ ਪੁਰਜਾ ਕਟਿ ਮਰੈ ਕਬਹੂ ਨ ਛਾਡੈ ਖੇਤੁ !!੨!!"
ਸਤਾਰਵੀਂ ਅਤੇ ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਸਿੱਖ ਸ਼ਹੀਦ ਸੂਰਮੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜਿੰਨਾ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਸਿਦਕ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ !
ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋ ਹੀ ਇੱਕ ਸਨ "ਭਾਈ ਤਾਰੂ ਸਿੰਘ ਜੀ" ਜਿੰਨਾ ਨੇ ਨਿਵੇਕਲੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ ਕੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਿਤ ਕੀਤਾ !
ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਭਾਈ ਤਾਰੂ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸੰਤ ਬਿਰਤੀ ਦੇ ਸਨ! ਆਪ ਜੀ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਜੀਵਨ ਨਿਰਬਾਹ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸੁਨਹਰੀ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਵੰਡ ਕੇ ਛੱਕਦੇ ਅਤੇ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਭੇਦ-ਭਾਵ ਦੇ ਸਮੂਹ ਸੰਗਤ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਸਨ !
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਚਾਨਣ ਪਾਉਂਦਾ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਜਿਹਾ ਲੇਖ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਸਨਮੁੱਖ ਹੈ ਜੀ..
ਭਾਈ ਤਾਰੂ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਭਾਈ ਤਾਰੂ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਰੰਬੀ ਨਾਲ ਖੋਪੜੀ ਲਾਹੁਣ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼
ਭਾਈ ਤਾਰੂ ਸਿੰਘ ਜੀ ਪਿੰਡ ਪੂਹਲਾ ਜ਼ਿਲਾ ਲਾਹੋਰ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਨ ! ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਆਪ ਜੀ ਸੰਤ ਬਿਰਤੀ ਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪ ਜੀ ਖੰਡੇ ਬਾਟੇ ਦੀ ਪਾਹੁਲ ਛੱਕ ਕੇ ਸਿੰਘ ਸੱਜ ਗਏ ਸਨ ! ਆਪ ਜੀ ਕੋਲ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਜ਼ਮੀਨ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਖੇਤੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜੀਵਨ ਨਿਰਬਾਹ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਮਹਾਵਾਕ
" ਘਾਲਿ ਖਾਇ ਕਿਛੁ ਹਥਹੁ ਦੇਇ "
ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੀ ਕਿਰਤ ਕਮਾਈ ਵਿੱਚੋਂ ਆਉਂਦੀ ਜਾਂਦੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਲੰਗਰ ਛਕਾਉਂਦੇ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਗੁਰਬੇ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਹਰ ਵੇਲੇ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ! ਕੇਵਲ ਸਿਖਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਪ ਜੀ ਪੂਰਨ ਲੋਕਾਈ ਲਈ ਨਿਮਰਤਾ ਤੇ ਸੇਵਾ-ਭਾਵ ਰਖਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਖਸ ਸਨ !
ਇੱਕ ਦਿਨ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਅਸਥਾਨ 'ਰਹੀਮ ਬਖਸ਼' ਨਾਮ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮਛਿਆਰੇ (ਜਿਸ ਦੀ ਜਵਾਨ ਧੀ ਨੂੰ ਪੱਟੀ ਸੂਬੇਦਾਰ ਨੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਕੈਦ ਕੀਤਾ ਸੀ) ਨੇ ਰੈਨ ਬਸੇਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲੰਗਰ ਪਰਸ਼ਾਦਾ ਛਕਣ ਉਪਰੰਤ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਪੱਟੀ ਦੇ ਸੇਨਾਪਤੀ ਨੇ ਉਸਦੀ ਧੀ ਨੂ ਅਗਵਾ ਕਰ ਲਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਕਰੀਆ ਖਾਨ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਸਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ! ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਰਹੀਮ ਬਖਸ਼ ਨੂੰ ਦਿਲਾਸਾ ਅਤੇ ਹੌਸਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਓਹ ਬੇਫਿਕਰ ਰਹਿਣ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਧੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਪਾਸ ਆ ਜਾਏਗੀ !
ਭਾਈ ਤਾਰੂ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਜੱਥੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਮੁਸਲਮਾਨ ਧੀ ਨੂੰ ਕੈਦ ਵਿੱਚੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ! ਭਾਈ ਜੀ ਦੇ ਇਸ ਸਾਹਸ ਦੀ ਗਾਥਾ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਇੱਕ ਬੰਦੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲਾ ਨੇ ਜ਼ਕਰਿਆ ਖਾਨ ਨੂੰ ਜਾ ਸੁਣਾਇਆ ! ਭਾਈ ਤਾਰੂ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦਲੇਰੀ ਅਤੇ ਸਾਹਸ ਤੋਂ ਈਰਖਾ ਰਖਣ ਵਾਲੇ ਜ਼ਕਰਿਆ ਖਾਨ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ !
ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ, ਅਨੇਕਾਂ ਸੁੱਖ-ਸਹੂਲਤਾਵਾਂ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਿੱਖੀ ਭੇਸ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਕੇ ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪਰ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਸਿਦਕ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ ! ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਇਸ ਗਲ ਤੇ ਜ਼ਕਰਿਆ ਖਾਨ ਅੱਗ-ਬਾਬੂਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਭਾਈ ਤਾਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਚਰਖੜੀਆਂ ਤੇ ਚਾੜਿਆ ਗਿਆ ਪਰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੇ ਸਿੱਖੀ ਸਿਦਕ ਉੱਤੇ ਦ੍ਰਿੜ ਰਹੇ !
ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋ ਆਪਣੀ ਈਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਖੁਲਦਾ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਜ਼ਕਰਿਆ ਖਾਨ ਨੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਅੱਤ ਚੁੱਕ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਖੋਪੜੀ ਕੇਸਾਂ ਸਮੇਤ ਉਤਾਰ ਦੇਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ !
ਇੱਕ ਮੋਚੀ ਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਤਾਰੂ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਰੰਬੀ ਦੇ ਨਾਲ ਖੋਪੜੀ ਕੇਸਾਂ ਸਮੇਤ ਉਤਰਵਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ! ਇਸ ਸਾਰੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ "ਵਾਹਿਗੁਰੂ" ਸਿਮਰਨ ਨਾ ਛੱਡਿਆ ਅਤੇ ਰੱਤੀ ਭਰ ਵੀ ਭੈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ! ਇਸ ਕਾਂਡ ਦੇ ੨੨ ਦਿੰਨ ਉਪਰੰਤ ੧੭੪੫ ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪਾ ਗਏ !
******
ਪਰ ਅੱਜ ਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜੀ ਇਹਨਾਂ ਮਹਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਅਤੇ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਦਿੱਤੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਕੇਸ ਕਤਲ ਨੂੰ ਜਿਆਦਾ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ ! ਉਹ੍ਨਾਨਾ ਲਈ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਕੰਧ ਯਾ ਫੇਰ ਬੂਕ ਸ਼ੇਲ੍ਫ਼ ਦੀ ਟਹੁਰ ਬਣ ਕੇ ਰਹ ਗਿਆ ਹੈ, ਕੇਸ ਕਤਲ ਅਤੇ ਰੋਮਾਂ ਦੀ ਬੇ-ਅਦਬੀ ਉਹਨਾਂ ਲਈ fashion ਹੈ..
ਸੋ ਸਮੂਹ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਵਿਰਸੇ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਭਾਈ ਤਾਰੂ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਰਗੇ ਅਨੇਕਾਂ ਸਿੰਘ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਮੂਲ ਪਛਾਣੀਏ ਜੀ..
ਹੋਈਆਂ ਬਿਅੰਤ ਭੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖਿਮਾ ਕਰਨੀ ਜੀ,
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ!!
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ !!
No comments:
Post a Comment